ქართული ეკლესიის ისტორიული ტიპიკონისთვის

"საქართველოს ეკლესიამ IX-X საუკუნეებში ძველი საღვთისმსახურო ტრადიცია, რომელიც იერუსალიმურ-ანტიოქიური ტიპიკონის სახელითაა ცნობილი, შეცვალა და ბიზანტიურ-კონსტანტინოპოლურ წესზე გადავიდა. რეფორმის მიზანს მსოფლიო ეკლესიასთან სრული თანხმობა წარმოადგენდა, რათა ეს ეკლესია, როგორც ამას მოგვიანებით (XVIII ს.) კათალიკოს-პატრიარქი ანტონ I იტყვის, «არა სხვად მედღე- სასწაულედ» გამოჩენილიყო. აღნიშნულ ეპოქაში იერუსალიმური წარ-მოშობის ლიტურგიკული წიგნები (ჟამისწირვისა და კურთხევათა ტექსტები) აიასოფიის (ე.ი. კონსტანტინოპოლის) ტიპიკონის სტილსა და თარგზე გაწყობილმა კრებულებმა ჩაანაცვლა. ეს დრო საქართველოს მართლმადიდებელი ეკლესიის ისტორიაში ელინოფილურ ხანადაა ცნობილი, რაც XVII-XVIII საუკუნეებში რუსოფილობამ შეც- ვალა. საეკლესიო-საღვთისმსახურო წიგნების ქართული ვერსიები სლავურ ვერსიებს მიუსადაგეს. ამ პროცესს დასრულებული სახე დეკ. ალექსი მესხიშვილმა და კათალიკოს-პატრიარქმა ანტონ I-მა მისცეს. თანამედროვე საღვთისმსახურო პრაქ- ტიკაშიც ეს რედაქციები გამოიყენება. ამასთანავე, როგორც რუსულ, ისე ქართულ მართლმადიდებელ ეკლესიებში ლიტურგიის ენად დღემდე ძველი ენები რჩება (სლავური და ძველი ქართული), რადგან ისინი მეტი მადლის მქონე ენებად მიიჩნევა (თუმცა არსებობს განსხვავებული თეორიები და პოზიციები)."

რედაქტორი: ზურაბ კიკნაძე

http://kartvelologybooks.tsu.ge/uploads/book/Religiebi_Saqartveloshi.pdf 


P.S.  ვხედავ პარალელებს.  სომხური წესი  სირიული და ბერძნული (კესარია-კაპადოკიური) ტრადიციების საფუძველზე ჩამოყალიბდა. უკვე V საუკუნის შემდეგ სომხური ეკლესიის  ღვთისმსახურებაზე გავლენა იქონია იერუსალიმის  საეკლესიო პრაქტიკამ, IX-XIII საუკუნეებში - კონსტანტინეპოლის ეკლესიამ, ხოლო ჯვაროსნული ლაშქრობების პერიოდში - რომის ეკლესიის ლათინურმა წეს-ჩვეულებებმა.

კათალიკოსი კირიონი მე-7 საუკუნის დასაწყისში პოლემიკური მიმოწერის დროს თავის სომეხ კოლეგასთან, ტყუილად არ საუბრობს საერთო  "იერუსალიმურისარწმუნეობაზე", რომელიც წმ.გრიგოლ  პართელმა დაგვიტოვა.